بررسی پدیدار اخلاقی “توبه و استغفار” در نهج البلاغه و چهل حدیث امام خمینی با رویکرد بینامتنی

Authors

  • فاطمه علایی رحمانی استادیار و عضو هئیت علمی گروه علوم قرآن وحدیث دانشکده الهیات دانشگاه الزهراء(س)
  • فهیمه غلامی نژاد کارشناس ارشد علوم قرآن وحدیث دانشکده الهیات دانشگاه الزهراء(س)‌‌‌
Abstract:

توبه و استغفار موضوعی است که در نهج‌البلاغه و آثار متأثر از آن بسیار به آن پرداخته شده‌‌‌‌‌‌، از میان آثار متأخر متأثر‌‌‌‌‌‌، کتاب چهل حدیث امام خمینی دیدگا‌ها و بیاناتی را از امام خمینی در موضوع توبه و استغفار در بردارد‌‌‌‌‌‌، که نشانگر این مسأله است که امام خمینی از مفاهیم و ادبیات کلام امام علی (ع) در موضوع مذکور تأثیر به سزایی گرفته است. بینامتنیت از جمله روشهای مطالعاتی جدید می باشد که به ارتباط و تعامل بین متون می پردازد؛ بر اساس این نظریه متون و گویندگان آنها متأثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از آثار پیش از خود یا معاصر با خود بهره جسته اند . این پژوهش بر آن است که بینامتنیت ‌‌‌نهج‌البلاغه را در چهل حدیث امام خمینی در موضوع توبه و استغفار بررسی نماید‌‌‌، تا بتواند تحلیل نوینی از شیوه اقتباس و نحوه تأیرپذیری این اندیشمند بزرگ معاصر در تألیفاتش ارائه دهد . با تأمل در خوانش دو متن‌‌‌‌‌‌، می توان به اثبات سیطره و تأثیر فراوان کلام امام علی (ع) بر عارفان و نکته سنجانی همچون امام خمینی دست یافت.با تحلیل و بررسی روند بینامتنیت دو متن‌‌‌، بیشترین فراوانی به روابط بینامتنی مضمونی و از نوع نفی متوازی و سپس به روابط بینامتنی لفظی از نوع نفی جزئی تعلق پیدا می کند . 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

توبه و استغفار از منظر نهج البلاغه

چکیده چکیده توبه واستغفار از مهمترین آموزه های تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه است که آثار بی شمار و پی آمدهای مثبت فراوانی دارد به گونه ای که می تواند سبب اصلاح و الهی شدن رفتار های فردی و جمعی افراد گردد.توبه امری ارادی و اختیاری، به معنای بازگشت و ترک گناه بوده و عقلاً و شرعاً واجب است. استغفار به معنای مستور کردن و پوشاندن و طلب آمرزش ازگناه است. در کلمه استغفار به دو اسم از اسماءشریفه الهی، غفّا...

خوانش بینامتنی مفهوم "یقظه " در نهج البلاغه و تعالیم عرفانی امام خمینی (رحمت الله علیه)

توجه به عرفان عملی ، زمینه سازی برای سیر الی الله و وسعت بخشیدن به آموزه­های آن ، از اهداف تعلیم و تربیت اسلامی به شمار می آید . با توجه به آنکه آموزه­های عرفانی نهج­ البلاغه تأثیر قابل توجهی بر اندیشمندان مسلمان متأخر، نظیر امام خمینی (ره) داشته است، عنایت به چگونگی و میزان تأثیر پذیری امام خمینی از کلام امیرالمؤمنین علی7 در نهج البلاغه و از آن جمله مفهوم "یقظه" که یکی از مراحل ابتدایی عرفان ع...

full text

نماد اخلاق اجتماعی نهج البلاغه و صحیفه امام با رویکرد بینامتنی

اخلاق اجتماعی کارگزاران موضوعی است که در نهج البلاغه وآثار متأثِّر از آن، بسیار به آن پرداخته شده؛ از میان آثار متأثِّر متأخِّر،کتاب صحیفه امام سفارش‌هایی را  از امام خمینی در موضوع اخلاق اجتماعی دولتمردان در بردارد. بینامتنیت، روش مطالعاتی جدیدی در علوم انسانی است که متن‌ها را در یک شبکه ارتباط معنایی نسبت به هم قرار می‌دهد به‌طوری که هر متن از یک سو برگرفته از متون قبل از خود است و...

full text

بایسته های اخلاقی مدیریت اماکن مذهبی با رویکرد نهج البلاغه

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شاخصه‌های اخلاقی بر عملکرد مدیران، با محوریت نهج‌البلاغه که تجلی‌گاه دستورالعمل‌های نظری و عملی امام علیj می‌باشد، درصدد است این موضوع را نشان دهد که اعمال صحیح مدیریت اخلاقی در سازمان‌های اجرایی و مذهبی به ‌خصوص مشاهد مشرفه، افزون بر نهادینه کردن ارزش‌های اخلاقی، نتایج مثبت زیادی را به ‌دنبال خواهد داشت که مهم‌ترین آن رسیدن سازمان به اهداف استراتژیک خود می‌باشد. ب...

full text

مناسبات امرسیاست و اخلاق در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) باتاکید بر کتاب شرح چهل حدیث

بررسی رابطه امرسیاست و اخلاق در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) دغدغه این پژوهش است. از روش هرمنوتیک متن محور به مثابه روش تحلیل و ازنظریه دو فطرت به مثابه چارچوب نظری استفاده شده است. این نظریه بر اساس فطرت اولیه به دو قسمت فطرت مخموره و محجوبه تقیسم می شود. نظر به اهمیت این موضوع این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش است: «مناسبات امرسیاست و  اخلاق در اندیشه سیاسی امام خمینی چیست؟»  یافته های تحقیق ن...

full text

سفارش‌های اخلاقی در کلیات سعدی با رویکرد به قرآن و نهج البلاغه

شعر سعدی چشم‌انداز پند و پیام‌های گوناگونی است که هر یک به تنهایی جلوه‌ای از بینش منحصربه‌فرد وی نسبت به دنیای پیرامونش می‌باشد؛ آنگونه که می‌توان قلمرو مفاهیم و مؤلفه‌های اخلاقی را در پیام‌های زیبا و ژرف وی به خوبی مشاهده کرد. از آنجا که در دل هر پندی، پیامی نهفته است، شاعر شیرین‌سخن بر آن بوده است که مخاطب خود را به گونه‌ای به سوی افق‌های رشد و پویایی رهنمون سازد و به همین جهت بسیاری...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 2

pages  41- 62

publication date 2016-01-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023